مقدمه:
فناوری ساخت برجهای بلند در دنیا عمر زیادی ندارد برجهای بلند از این جهت
اهمیت زیادی دارند كه برای چندین منظور مورد استفاده قرار می گیرند ، از
طرفی برای انجام یك طرح بزرگ چند منظوره طبعاً باید توان فنی و مهندسی در
زمینه های مختلف در كشور موجود باشد . همچنین باید شرایطی فراهم كرد كه همه
بتوانند در كنار هم و با برنامه ریزی كار كنند . وقتی كشوری فناوری موشكی
دارد یعنی كه مهندسی های مكانیك ، هواو فضا ، شیمی ، متالوژی ، كامپیوتر
وبرق ومخابرات پیشرفته ای دارد و مهمتر اینكه میتوانداین فناوری هارا در
كنار هم قراردهد و محصول نهایی تولید كند .
برج هم چنین چیزی است . برای ساختن یك برج ، باید توان مهندسی عمران و سازه
، مهندسی معماری ، مهندسی مكانیك ، برق ، مخابرات و همچنین قدرت تولید و
كنترل ساخت قطعات ، تاسیسات و …وجود داشته باشد و البته شرایطی كه این
فناوری ها بتواند كنار هم كاركنند .
ایده ساختن یك برج مخابراتی ـ تلویزیونی در تهران حدود 8 سال پیش مطرح شد .
سپس مطالعات دقیق برای برسی امكان و چگونگی ساخت آن انجام شد تاینكه طرح
در سال 75 رسماً شروع به كار كرد طرح به طور كلی تشكیل شده است از برج و
ساختمان راس آن ، مركز جشنواره ها و همایش های بین الملل، مجموعه تجارت
جهانی ، هتل پنج شتاره و پارك ای تی .
در ادامه مقاله به تحلیل و برسی هریك از قسمتهای ذكرشده طرح پرداخته خواهد
شد :
برج و ساختمان راس آن :
این برج چند منظوره با هدف ساختن سازهای به یاد ماندنی و به عنوان نمادی
برای شهرتهران و به منظور رفع نیازهای مخابراتی و تلویزیونی تهران ساخته
شده است .
برج میلاد تشكیل شده از ستون اصلی سازه و راس . ستون اصلی یك سازه بتونی با
مقطع هشت ظلعی است كه حدود 80 هزار تن وزن دارد و ارتفاع آن به 315 متر
میرسد این بدنه كه اصطلاحاً شفت نامیده می شود به جدید ترین روش ساخت یعنی
قالب لغزان ساخته شده است . عملیات ساخت بدنه دی ماه 77 شروع شد و دی ماه
چهار سال بعد به پایان رسید . سازه راس برج میلاد مرتفع ترین ساختمان 12
طبقه دنیاست . با اینكه فقط سه برج بلند تر از برج میلاد در دنیا وجود دارد
،در هیچ كدام چنین عمارتی در ارتفاع تعبیه نشده است . ساخت یك سازه به
بلندی 68 متر با اجزای لوله ای شكل از نظر سازه یك كار پیچیده و دشواراست
حالا به آن اضافه كنید كه این سازه عظیم باید در ارتفاع 300 متری از سطح
زمین نصب شود، یعنی جایی كه سرعت باد سرسام آور است و البته باید
كاملاًایمن باشد آ نقدر كه مردم بتوانند به راحتی از امكانات آن استفاده
كنند.
دقت كار فنی در ساختمان برج به قدری است كه همه قطعات برای خودشان شناسنامه
ای دارند كه تمامی مشخصات قطعه شامل اینكه ماده اولیه قطعه چه بوده ، از
كجا تهیه شده ، قطعه كجا تولید شده و چه كسی مسؤل كنترل و بازرسی آن بوده
است . برای كارهایی مثل جوش دادن قطعات هم این فرایند طراحی شده است ، به
طوری كه معلوم است یك جوش كی انجام شده چه كسی جوشكار آن بوده و چه كسانی
كنترل و تایید كر ده اند .
برج مخابراتی ـ تلویزیونی میلاد همچنین نماد اقتدار و عزم ملی ملت مسلمان
ایران و جمهوری اسلامی ایران خواهد بود تاسیس موزه انقلاب اسلامی نیز عاملی
است كه میتواند برای اشاعه فرهنگ ملی تأثیر به سزایی داشته باشد وجود این
بخش در كنار سایر اجزا مجموعه قداست و ویـژگی جهت دهندهای داشته باشد .
هدف اصلی مركز ارتباطات بین المللی تهران ، فراهم سازی تسهیلات به منظور
توسعه و ساماندهی ارتباطات و همكاری های بین المللی در جهت شكوفایی اقتصاد
كشور و آزاد سازی اقتصاد كشور از صادرات تك محصولی است . مجموعه مركز تجارت
بین المللی ، مركز جشنواره ها و همایشها و هتل به عنوان یك مجموعه كامل در
كنار برج مخابراتی تهران از مزیت نسبی به وجود آمده ، بهره خواهند داشت. هر
چند هر یك از فعالیتهای مركز میتوانند اهداف مستقلی را تعقیب كنند اما در
مجموع این اهداف از سویی در راستای هدف اصلی و برای تحقق آن به كار گرفته
میشوند به همین لحاظ ابتداء اهداف اصلی هر یك از فعالیتها مورد بررسی
قرار گرفته و سپس سایر اهداف آن مورد توجه قرار میگیرد . كاركردهای عمده
این برج به شرح زیر است.
• ایجاد و گسترش شبكه دسترسی بدون سیم به اطلاعات Wireless Access Network
• زیرساخت مناسب برای سیستم های جدید تلویزیونی دیجیتال MVDS , DVB)
• بهینه سازی پوشش رادیو تلویزیونی FM,UHF,VHF)
• گسترش و بهینه سازی پوشش شبكه های بی سیم و پی جو .
• ایجاد جاذبه گردشگری و بهره مندی از فضاهای گردشگری، تجاری و فرهنگی
(رستوران گردان، سكوی دید ، گالری هنری ، گنبد آسمان ، موزه انقلاب اسلامی)
برج میلاد با ارتفاع كل 435 متر چهارمین برج بلند مخابراتی - تلویزیونی
دنیا است كه شامل ساختمان سرسرا (لابی) در پای برج با زیربنای 16000
مترمربع ، شافت بتنی به ارتفاع 315 متر ، سازه راس 12 طبقه با زیربنای بیش
از 12000 مترمربع ـ كه یكی از بزرگ ترین سازه راس برج های مخابراتی ـ
تلویزیونی دنیا است ـ و یك دكل فلزی 120 متری است . در سه طرف بدنه برج 6
آسانسور شیشه ای ، هر یك با ظرفیت 25 نفر قرار خواهند گرفت كه با سرعت
متوسط 7 متر بر ثانیه ، بازدید كنندگان را به بالای برج منتقل خواهد كرد.
هتل پنج ستاره بینالمللی:
هتل پنج ستارة مركز چند منظوره ارتباطات بین المللی تهران برای پذیرایی
بازرگانان و سیاحت كنندگان داخلی و خارجی از اهمیت خاصی برخوردار است .
ساخت چنین بنایی با دارا بودن زمینههای معماری كم نظیر ایران و بهره مندی
از فن آوری موجود میتواند ضمن نشان دادن توان فنی، صنعتی معماری متخصصان
داخلی گویای پیشرفت ملی در عرصه رفاهی نیز باشد . با توجه به كمبود هتل
مجهز پنج ستاره در تهران كه در حال حاضر تعداد آنها فقط 4 عدد است افزایش
چنین امكاناتی یك نیاز مبرم میباشد همچنین كشور برای برگزاری كنفرانسهای
ملی و بین المللی به هتلهای مجهز نیاز دارد امروزه هتلها فقط جایگاهی
برای استراحت نیست و دارای كاربردهای فراوان دیگر است. هتلها علاوه بر
اطاق استراحت، رستوران، سالنها و فضاهای ورزشی و تفریحی یكی از بزرگترین
مراكز خرید شهر نیز محسوب میشوند تا ضمن جلب گردشگران و افزایش تقاضای
خرید از فروشگاههای هتل ، تقاضای اقامت را نیز افزایش دهد .
هتل چند منظوره مركز ارتباطات تهران دارای 18 طبقه ، 500 اتاق و 16 سوئیت
است . علاوه بر آن تعدادی سالن جهت برگزاری همایشها و كنفرانسهای محدود،
كافه و رستوان و مراكز تفریحی و ورزشی در آن در نظر گرفته شده است برای
برخی از صرفه جوئیهای اجتماعی تعیین بهاء بسیار دشوار است. به طور مثال
نزدیكی مركز همایشها با هتل باعث صرفه جویی در وقت و زمان برگزاركنندگان
اجلاسهای بین المللی میشود . همچنین ضریب امنیتی هیاتهای شركت كننده
افزایش و هزینة اسكورت و محافظت از این هیاتها كاهش مییابد . ترافیك شهری
با توجه به محدود بودن رفت و آمدها كاهش یافته به تبع آن آلودگی هوا و صدا
به میزان قابل توجهی تقلیل داده میشود . میزان تصادفات و خسارت مالی ناشی
از رفت و آمد به حداقل میرسد. محیط اطراف هتل مركز همایش رونق و در عوض از
امكانات عمومی میتوان برای احداث بزرگراهها و سایر فعالیتهای اجتماعی
بهره جویی كرد .
مركز ارتباطات بین المللی
تهران (مجموعه یادمان) :
مكان مجموعه یادمان با ویژگی خاص و منحصر به فرد ، پس از بررسی و مطالعه 17
نقطه مختلف شهر تهران، در تپههای كوی نصر برگزیده شد . محل این مجموعه
موقعیتی بسیار استثنایی از حیث ارتفاع ، موقعیت و راه های دسترسی دارد .
این مجموعه از چهار طرف به چهار بزرگراه اصلی تهران یعنی بزرگراه های رسالت
، شیخ فضل الله نوری ، شهید همت و بزرگراه شهید چمران متصل است . همچنین
پیش بینی یك خط اختصاصی از یكی از ایستگاههای مترو و تدارك امكانات حمل
ونقل هوایی برای ارتباط سریع با فرودگاه پیش بینی شده است . در ادامه به
معرفی تك تك اجزای این مجموعه و بررسی نقش هركدام میپردازیم و زیرساختهای
پیشبینی شده برای این مجموعه را اجمالاً بررسی میكنیم .
مركز جشنوارهها و همایشهای
بینالمللی:
ارتباطات رودررو با وجود پیشرفت گسترده وسایل ارتباطی هنوز نیز از مهمترین
و موثرترین شیوههای ارتباطات تجاری، علمی و فرهنگی است. نقش فناوریهای
جدید اثربخشتر كردن ارتباطات رودررو و كاهش ارتباطات غیر ضروری است نه حذف
آن . به همین دلیل یك مجموعه جامع برای ایجاد ارتباطات تجاری و فرهنگی
بایستی توجه ارتباطات زنده و گسترده رودررو را نیز مورد توجه قرار دهد . به
این منظور و برای ایجاد فضائی برای تبادل آرا و افكار ، مركز جشنواره ها و
همایشهای بین المللی تهران به عنوان یكی از اركان مركز ارتباطات بین
المللی تهران (مجموعه یادمان) به منظور برگزاری همایشهای ملی و بینالمللی
و در راستای هدف اصلی آن و برای رفع نیازهای كلان شهر تهران ـ كه سالهاست
از كمبود یك محل مناسب برای همایشهای بزرگ و در سطح بین المللی رنج می برد
ـ ، ساخته خواهد شد. در حال حاضر در شهر تهران، ساختمانهای مناسبی نظیر
ساختمان اجلاس سران و سالن همایشهای بینالمللی صدا و سیما به منظور
برگزاری اجلاس های رسمی و بین المللی به ویژه با كاركرد سیاسی ـ اجتماعی در
كشور طـراحی و ساخته شده است كه پاسخگـوی نیازهای سطوح مختلف نیز میباشد .
لیكن با توجه به نیاز روز افزون به فضاهای فرهنگی برای برگزاری جشنوارههای
موسیقی ، فیلم ، نمایشگاههای هنری و كنفرانسها و همایشهای علمی ، فرهنگی
، اقتصادی و اجتماعی ، امكانات موجود از نظر كارایی تكافوی نیاز را ننموده
و از این بابت در كلان شهر تهران نارسائی های متعددی مشهود است .
این مركز ، یك ساختمان مربع شكل به ابعاد حدود 80 متر و ارتفاع 42 متر می
باشد و دارای زیربنای حدود 50000 متر مربع در 8 طبقه است . سالن اصـلی ویژه
میهمانان مركز همایش ها و جشنواره ها با ظرفیت 1500 نفر یكی از بزرگ ترین
سالن های موجود است . علاوه بر سالناصلی این مركز 8 سالن فرعی با ظرفیت 60
تا 200 نفر طراحی شده است . همچنین برای برگزاری همایشهای بزرگ میتوان از
سالنهای كنفرانس هتل ، مركز تجارت بین المللی و مركز فن آوری اطلاعات و
ارتباطات نیز استفاده كرد . مطالعات معاونت هنری وزارت فرهنگ و ارشاد
اسلامی نشانگر آنست كه نیازهای پیش گفته در تاسیس یك مركز جشنواره نه تنها
تاكنون مرتفـع نشده بلكه فاصله زیادی با استانداردهای بین المللی به لحاظ
كیفی و كمی در زمینه این سالن ها وجود دارد ، ضمن آنكه كیفیت فنی و اكوستیك
هیچ یك از سالن های شهر تهران در اندازه های بین المللی نیست و فضای مناسبی
برای برپایی چنین مراسمی وجود ندارد.
مركز فن آوری اطلاعات و
ارتباطات :
ارتباطات و اطلاعات عنصر اصلی توفیق درفعالیت های تجـاری دنیای امروز است .
به منظور توجه مؤثر به این مـهم و با هـدف دسـتیابی به مركزی برای برقراری
ارتباطات بین المللی در همة اشكال آن ، مـركز ارتباطات بین المللی تهران
(مجموعه یادمان) طراحی شد. تركیب اجزای مختلف این مجموعه به گونه ای است كه
تمامی امكانات مورد نیاز برای ایجاد ارتباطات مهم تجاری، علمی و فرهنگی را
ممكن میسازد. بازار رو به رشد فن آوری اطلاعات و ارتباطات و نقش غیر قابل
انكار آن در ایجاد تغییرات اساسی در نحوه كسب و كار بشر به وسیله تسریع
فعالیتها و ایجاد ارزش افزوده برای آنها ، باعث شده است تا كشورهایی كه
برای خود در اینده دنیا به دنبال جایگاهی شایسته هستند توجه به این امر و
حضور در بازار گسترده تجارت الكترونیك و تجارتهای مرتبط با فنآوری
اطلاعات و ارتباطات و صنایع مربوطه را مدنظر قرار دهند . نگرش كشورهایی چون
دوبی، مالزی، سنگاپور و هند و همچنین اختصاص قسمت اعظم بودجههای توسعهای
كشورهای صنعتی به صنایع مرتبط با فنآوری ارتباطات و اطلاعات ، شاهدی بر
این مدعاست . در همین جهت مجموعه مركز تجارت بین المللی و مركز فن آوری
اطلاعات و ارتباطات (پارك فناوری اطلاعات) بهمنظور گسترش ، تسهیل و تشویق
امر تجارت ، به ویژه تجارت الكترونیك و ایجاد فضایی برای ارتباطات و گسترش
دانش فنآوری اطلاعات و ازتباطات ایجاد خواهد شد . اهم اهداف این مجموعه به
قرار زیر است: ارتقا و بهبود موجودی تكنولوژیكی صنایع كشور ، به منظور بسط
و توسعه قدرت رقابت آنها در بازارهای داخلی و به ویژه بین المللی با تأمین
مكانی برای رشد صنایع كوچك و متوسط متكی بر فن آوریهایپیشرفته كاهش زمان
مورد نیاز در فرایند تجاری كردن دستاوردهای پژوهشی ، به ویژه برای شركت ها
و صنایع نوپا با ایجاد ارتباط بین صنایع ، موسسات دولتی , دانشگاه ها و
مراكز تحقیقاتی آسان سازی همكاری و تشریك مساعی بخش های دولتی و خصوصی با
محوریت یك نهاد عمومی همچون شهرداری . جذب بخش خصوصی داخلی و شركت های فن
آوری اطلاعات ایرانی واقع در خارج از كشور به منظور صادرات خدمات فن آوری
اطلاعات و در اختیارگرفتن آخرین دست آوردهای این صنعت تأكید بر فعالیت
مشترك (خارجی ـ ایرانی) به منظور تسهیل فرایند انتقال تكنولوژی به صنایع
كشور تأسیس مركزی برای تحقیقات و ایجاد فرصت های شغلی برای متخصصین عالی فن
آوری اطلاعات و پیشگیری از فرار مغزه ایجاد هم افزایی Synergy از طریق
برقراری ارتباط بین شركتهای مستقر در پارك و ظرفیت سازی به منظور تجاری
ساختن فعالیت های داخلی تحقیقاتی برای ارائه در بازارهای جهانی زمینههای
مختلف استفاده از فنآوری اطلاعات و ارتباطات می توانند در این مجموعه مورد
توجه قرار گیرند
مطالعات میكروژئودزی و
رفتارسنجی ژئوتكنیك برج میلاد:
این مطالعات از اواخر سال 1377 و هم زمان با شروع بتنریزی بدنه برج ، آغاز
و سیستم مربوط به آن طراحی شد و هدف آن ، بررسی حركتهای احتمالی افقی و
ارتفاعی محوطه پیرامون برج و بدنه بتنی آن میباشد.
سیستم طراحی شده شامل شبكه سه بعدی خارج برج (9پیلار میكروژئودزی كه در
محوطه اطراف برج مستقر شده) است. شبكه سه بعدی روی بدنه برج (20 نقطه نشانه
در 5 تراز مختلف ارتفاعی برج) و شبكه ترازیابی (8 نقطه در محوطه اطراف و 7
نقطه پای بدنه برج) است. این نقاط به عنوان نقاط مبنا هستند و در مقاطع
مختلف زمانی و براساس پیشرفت عملیات اجرایی برج ، مختصات آنها قرائت و با
مراحل قبل مقایسه میشود. به این ترتیب ،كلیه حركتهای افقی و ارتفاعی
محوطه و بدنه برج به دست میاید. این حركتها با مقادیر تئوری مقایسه
میشوند و سپس تصمیمات لازم فنی و اجرایی گرفته میشود. لازم به ذكر است
دستگاههایی كه در این مشاهدات مورد استفاده قرار میگیرد دارای دقت و
حساسیت بسیار زیادی میباشد ، ضمن آن كه هر مشاهده چندین بار صورت میگیرد
تا خطاها به حداقل برسد.
تاكنون چهار مرحله مشاهدات میكروژئودزی انجام شده و گزارشهای مربوط ارسال
گردیده است. زمان این مراحل خردادماه 78 ، مهرماه 78 ، اسفندماه 80 و
اردیبهشت ماه 82 بوده است. مقدار جابجایی های مسطحاتی و ارتفاعی بر اساس
آخرین مشاهدات به شرح ذیل می باشد :
شبكهی سه بعدی خارج برج
حداكثر جابجایی مسطحاتی پیلارهای 9 گانه نسبت به اولین مرحله مشاهدات خرداد
ماه 78 حدود 4 میلی متر و نسبت به مرحله قبلی مشاهدات ( اسفند 80 ) حدود 2
میلی متر است . ضمن آن كه هیچ كدام از پیلارها حركت ارتفاعی نداشته اند .
شبكهی سه بعدی روی بدنهی برج
تراز 2/49 متر :
نقاط نشانه در این تراز برج حركت مسطحاتی معادل حداكثر 7/4 میلی متر نسبت
به مهر ماه 78 و 6/1 میلی متــر نسبت بــه اسفند ماه 80 داشته اند .
مقــدار جابجایی عمودی ( نشست ) ایــن نقاط حدود 25 میلی متر نسبت به مهر
ماه 78 سه میلی متر نسبت به اسفند ماه 80 می باشد .
تراز 2/145 متر:
نقاط این تراز حركت مسطحاتی معادل حداكثر 25 میلی متر نسبت به مهر ماه 78 و
6 میلی متر نسبت به اسفند ماه 80 داشته اند و مقدار نشست این نقاط نیز حدود
51 میلی متر نسبت به مهر ماه 78 و 3 میلی متر نسبت به اسفند ماه 80 می باشد
.
لازم به ذكر است حركت های مسطحاتی در این ترازها مطابق پیش بینی ها است .
در تراز 2/145 هم قاعدتاً باید حركت های مسطحاتی بیش از ترازهای پائین تر
باشد. علت آن هم می تواند مواردی از قبیل كاهش قطر بدنه اصلی ، خطای بیشتر
قرائت ، تأثیر باد ، تابش یك طرفه آفتاب به بدنه برج و تغییرات حرارتی باشد
. این موارد در ارتفاع های بالاتر تأثیر بیشتری دارد. در مورد نشست ها نیز
با توجه به تغییر شكل الاستیك بدنه بتنی برج و تغییر شكل های ناشی از خزش
بتن و همیــن طور نشست پی بــرج این مقادیر مطابق روابط تئــوری و قابل پیش
بینی می باشد .
شبكهی ترازیابی
نقاط محوطه اطراف برج نسبت به مشاهدات تیرماه 78 تغییرات ارتفاعی را نشان
نمی دهد و نسبت به اسفند ماه 80 نیز تورمی حداكثر معادل 2 میلی متر را
نمایان می سازد كه به نظر می رسد عمده آن در حد خطاهای موجود باشد . نقاط
پای بدنه برج نیز نسبت به تیر ماه 78 نشستی معادل 9 میلی متر داشته و نسبت
به اسفند ماه 80 تغییری نداشته است . جابجایی این نقاط تقریباً معادل نشست
پی برج می باشد كه كمتر از مقدار پیش بینی شده نشست پی برج می باشد .
نتیجه : خوشبختانه تغییراتی كه در مجموعه برج و محوطه اطراف آن مشاهد شده
در حد تغییرات قابل پیش بینی بوده و هیچ حركت نامتعادل و نگران كننده ای
موجود نیست.
(تصاویر از مجموعه در بخش
گالری تصاویر ارائه گردیده است)
|